Doku uyumu (HLA) uyumu nedir?
HLA Uyumu: En iyi donörü veya kordon kanı ünitesini bulmak
Vücudumuzun savunma sisteminin temel amacı vücudumuzu bakteri, virüs , kanser gibi yabancı cisimlerden korumaktır. Bu nedenle vücudumuzda bize ait olan ile olmayanı ayıran bir sistem bulunur.Eğer vücudumuz yabancı maddeyi tanıyamazlarsa vücudumuzun bir parçası olarak kabul edip savaşamazlar.HLA sistemi kendinden olmayanı tanımayı sağlayan bir sistemdir.
HLA , harfleri İngilizce “ Human Leucocyte Antigen” kelimelerinin kısaltılmasından gelir.Bunlar bir kişinin doku tipini oluştururlar. Doku tipi kişinin kan grubundan farklıdır. Lökösitler , beyaz kürelerdir.
HLA genleri hücrelerimize yapışan yabancı proteinleri tanır.Böylece vücudumuzdaki savunma hücreleri yabancı maddeleri tanırlar ve onlara saldırırlar.
İnsan lökosit antijen tiplemesi, ilik veya kordon kanı nakillerinde hasta ve donörleri uyumluluk için kullanılır.Eğer nakil esnasında HLA uyumu yoksa alıcı dışardan verilen hücreleri yabancı madde olarak algılar ve nakil daha en baştan başarısızlığa uğrar.
HLA proteinleri -veya belirteçleri- vücudumuzdaki birçok hücrede bulunmaktadır. Bağışıklık sisteminiz bu belirteçleri hangi hücrelerin sizin vücudunuza ait olduğunu hangilerinin olmadığını ayırt etmek için kullanır.
Herkeste çok sayıda HLA antijen çifti bulunur (en iyi bilinenleri A, B, C, DR, DQ ve DP'dir). Anne ve babamızdan bu antijenlerin her birinden birer tane alırız (ve çocuklarımıza her çiftten birer tanesini kalıtsal olarak aktarırız).
HLA'nızın yarısını annenizden diğer yarısını babanızdan alırsınız, böylece sizinle aynı anne babaya sahip tüm kardeşler sizinle yüzde 25 uyum şansına sahiptir. Ancak, ebeveynleriniz veya çocuklarınız da HLA tiplemenizi doğrulamak ve hiçbir olası donörün atlanmadığından emin olunması için test edilebilir.
HLA önemlidir çünkü yakın bir uyum:
-Başarılı bir nakil şansını arttırır.
-Engrafmana katkıda bulunur. Engrafman, nakledilen hücreler gelişmeye başlayıp yeni kan hücreleri yapmaya başlayınca olur.
-Graft-versus-host hastalığına (GVHD) bağlı riskleri azaltır. GVHD, nakledilen ilikteki veya kordon kanındaki (nakledilen) bağışıklık hücrelerinin alıcının vücuduna (ev sahibi) saldırması durumda yaşanır.
Doktorlar kök hücre nakli yapılacak kişi için verici ararken bu antijenlerin uygunluk göstermesine dikkat ederler.
Nakil için uygunsanız nakil merkeziniz uyumun sizin nakliniz için uygun olup olmadığını belirlemek için ek testler isteyecektir. Örneğin, nakil merkeziniz sizin için “10'da 10” uyum aradıklarını söyleyebilir. Bu, beş çift belirteç aradıkları anlamını taşımaktadır. A, B ve DRB1'deki HLA çiftlerinin yanı sıra merkezinin HLA-C ve HLA-DQ gibi diğer belirteçler de arar. Her bir belirteç, DNA temelli testler kullanılarak daha yüksek ayrıntı seviyelerinde de tanımlanabilir. UİDP, mümkün olduğu hallerde hasta ve ilişkisi olmayan donörün HLA-A, B, C ve DRB1'de en yüksek çözünürlükte uyumu gerektiğini öneriyor
Örnek A, hastanın antijenlerinin (A, B, DRB1, C ve DQ) tümünün donörünkülerler uyumluluğunu gösteriyor. 6'da 6 uyum A, B, DRB1'de kusursuz uyum olduğunu anlamına geliyor. 10'da 10 uyum A, B, DRB1, C ve DQ'da kusursuz bir uyum anlamını taşıyor.
Örnek B, hastanın A antijenlerinlerinden birinin donörün A antijenlerinden biriyle uyumsuzluğunu gösteriyor. Dolayısıyla bu bir 6'da 5 veya 10'da 9 uyumdur.
Bazen bir hasta ve donörün ilk bakışta uyumlu belirteçleri varmış gibi görünür ancak daha ayrıntılı testler bunların ayrıntılı bir seviyede uyumsuzluğunu ortaya koyar. Nakil merkeziniz ayrıntılı bir seviyede sizinle uyumlu bir donör veya kordon kanı bulmaya çalışacaktır.
Ayrıntılı bir seviyede, kimi HLA tiplemeleri diğerlerinden daha yaygındır. Buna ek olarak, kimi tiplemelere bazı ırksal ve etnik gruplarda diğerlerinden daha sık rastlanır. Bu, uygun bir donör bulmaktaki en yüksek şansınızın sizinle benzer ırksal ve etnik kökene sahip kişiler arasında olabileceği anlamını taşıyor.
HLA Uyumu: En iyi donörü veya kordon kanı ünitesini bulmak
Vücudumuzun savunma sisteminin temel amacı vücudumuzu bakteri, virüs , kanser gibi yabancı cisimlerden korumaktır. Bu nedenle vücudumuzda bize ait olan ile olmayanı ayıran bir sistem bulunur.Eğer vücudumuz yabancı maddeyi tanıyamazlarsa vücudumuzun bir parçası olarak kabul edip savaşamazlar.HLA sistemi kendinden olmayanı tanımayı sağlayan bir sistemdir.
HLA , harfleri İngilizce “ Human Leucocyte Antigen” kelimelerinin kısaltılmasından gelir.Bunlar bir kişinin doku tipini oluştururlar. Doku tipi kişinin kan grubundan farklıdır. Lökösitler , beyaz kürelerdir.
HLA genleri hücrelerimize yapışan yabancı proteinleri tanır.Böylece vücudumuzdaki savunma hücreleri yabancı maddeleri tanırlar ve onlara saldırırlar.
İnsan lökosit antijen tiplemesi, ilik veya kordon kanı nakillerinde hasta ve donörleri uyumluluk için kullanılır.Eğer nakil esnasında HLA uyumu yoksa alıcı dışardan verilen hücreleri yabancı madde olarak algılar ve nakil daha en baştan başarısızlığa uğrar.
HLA proteinleri -veya belirteçleri- vücudumuzdaki birçok hücrede bulunmaktadır. Bağışıklık sisteminiz bu belirteçleri hangi hücrelerin sizin vücudunuza ait olduğunu hangilerinin olmadığını ayırt etmek için kullanır.
Herkeste çok sayıda HLA antijen çifti bulunur (en iyi bilinenleri A, B, C, DR, DQ ve DP'dir). Anne ve babamızdan bu antijenlerin her birinden birer tane alırız (ve çocuklarımıza her çiftten birer tanesini kalıtsal olarak aktarırız).
HLA'nızın yarısını annenizden diğer yarısını babanızdan alırsınız, böylece sizinle aynı anne babaya sahip tüm kardeşler sizinle yüzde 25 uyum şansına sahiptir. Ancak, ebeveynleriniz veya çocuklarınız da HLA tiplemenizi doğrulamak ve hiçbir olası donörün atlanmadığından emin olunması için test edilebilir.
HLA önemlidir çünkü yakın bir uyum:
-Engrafmana katkıda bulunur. Engrafman, nakledilen hücreler gelişmeye başlayıp yeni kan hücreleri yapmaya başlayınca olur.
-Graft-versus-host hastalığına (GVHD) bağlı riskleri azaltır. GVHD, nakledilen ilikteki veya kordon kanındaki (nakledilen) bağışıklık hücrelerinin alıcının vücuduna (ev sahibi) saldırması durumda yaşanır.
Doktorlar kök hücre nakli yapılacak kişi için verici ararken bu antijenlerin uygunluk göstermesine dikkat ederler.
Nakil için uygunsanız nakil merkeziniz uyumun sizin nakliniz için uygun olup olmadığını belirlemek için ek testler isteyecektir. Örneğin, nakil merkeziniz sizin için “10'da 10” uyum aradıklarını söyleyebilir. Bu, beş çift belirteç aradıkları anlamını taşımaktadır. A, B ve DRB1'deki HLA çiftlerinin yanı sıra merkezinin HLA-C ve HLA-DQ gibi diğer belirteçler de arar. Her bir belirteç, DNA temelli testler kullanılarak daha yüksek ayrıntı seviyelerinde de tanımlanabilir. UİDP, mümkün olduğu hallerde hasta ve ilişkisi olmayan donörün HLA-A, B, C ve DRB1'de en yüksek çözünürlükte uyumu gerektiğini öneriyor
Örnek B, hastanın A antijenlerinlerinden birinin donörün A antijenlerinden biriyle uyumsuzluğunu gösteriyor. Dolayısıyla bu bir 6'da 5 veya 10'da 9 uyumdur.
Bazen bir hasta ve donörün ilk bakışta uyumlu belirteçleri varmış gibi görünür ancak daha ayrıntılı testler bunların ayrıntılı bir seviyede uyumsuzluğunu ortaya koyar. Nakil merkeziniz ayrıntılı bir seviyede sizinle uyumlu bir donör veya kordon kanı bulmaya çalışacaktır.
Ayrıntılı bir seviyede, kimi HLA tiplemeleri diğerlerinden daha yaygındır. Buna ek olarak, kimi tiplemelere bazı ırksal ve etnik gruplarda diğerlerinden daha sık rastlanır. Bu, uygun bir donör bulmaktaki en yüksek şansınızın sizinle benzer ırksal ve etnik kökene sahip kişiler arasında olabileceği anlamını taşıyor.